خانه »
آیا تا به حال نام گیاهان گوشتخوار به گوش شما خورده است؟ اصلا یادتون هست در برخی از فیلمها گیاهانی رو به ما نشون میدادند که انسانها را میخوردند؟ بله واقعیت دارد! گیاهانی در سراسر دنیا وجود دارند که گوشتخوار هستند و از حشرات تغذیه میکنند، باید گفت که حدود 600 گونه از این گیاهان در کل دنیا وجود دارد که برخی از آنها را برای نگهداری در آپارتمان میتوان پیدا کرد. در این مقاله میخوام برخی از گیاهان گوشتخوار رو بهتون معرفی کنم، پس در ادامه با ما همراه باشید تا به معرفی 12 گونه از گیاهان گوشتخوار بپردازیم.
هنگامی که حیوان، پرندهی کوچک و یا حشرهای روی برگهایشان بنشیند، برگها به طور ناگهانی بسته میشوند و گیاه تیغهای خود را در بدن این جاندار فرو میبرد و شیرهی جان آن که شامل خون یا نوعی لنف است را با خارهای خود میمکد. این در صورتی است که اگر جاندار مورد نظر باب میل و سلیقهی آنها نباشد هیچ واکنشی نشان نمیدهند و طعمهی خوشبخت زنده میماند.
گونهای دیگر از گیاهان گوشتخوار هستند که به شکل کاملا هوشمند عمل میکنند، این گونهها اگر پرنده یا حشرهای که مورد علاقهشان باشد روی شاخه یا برگ بنشیند، سریع در دام خود خواهند انداخت ولی اگر آن حشره یا پرنده باب میل نبود هیچ عکس العملی نشان نمیدهند. (انگار با ذائقه این گیاهان هم همه چیز جور نیست! 😁) نکته جالب اینجاست که اگر شما هر جسم بی جان دیگری به جز حشرات مورد علاقه این گیاهان را در داخل برگ بگذارید، گیاه هیچ عکس العملی از خود نشان نمیدهد.
این گیاهان بنا به نیاز خود به مرور رشد کرده و با تغییر شکل برگهای خود میتوانند در عرض چند ثانیه طعمهها را اسیر خود کنند و از آنها به عنوان غذا استفاده کنند. شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که مگر گیاهان نباید از خاک تغذیه کنند؟ بله، درست است ولی همان طور که گفتیم گیاهان گوشتخوار به مرور خود را با محیط محل زندگی خود تطبیق دادهاند. این گیاهان بیشتر در مردابها یا لجنزارها رشد میکنند خاک این مناطق خالی از مواد مغذی میباشد، پس این گیاهان برای دریافت نیتروژن و مواد مغذی دیگر حشرات را شکار میکنند و از مواد مغذی موجود در آنها تغذیه میکنند و تکامل مییابند.
جالب است بدانید که بعضی از این گیاهان تحرکات خیلی سریعی دارند و این حرکات سریع را برای کارهایی به جز تغذیه نیز انجام میدهند، برای مثال در برخی مواقع دیده شده که حرکات سریع براى انتشار دانه، گرده و یا دور کردن شکارچیان استفاده مىشود. ساختار بافتها و اندامهاى گیاهى در برخى موارد، داراى تفاوتهاى بسیار بارز و عمیقى با گونههای جانورى است.
حال به معرفی چند نوع از مشهورترین انواع گیاهان گوشتخوار میپردازیم:
یکی از رایج ترین و شاید بتوان گفت در دسترس ترین گیاهان گوشتخوار ونوس مگسخوار میباشد که میتوانید به راحتی از گل فروشیها تهیه کنید، این گیاه به راحتی در خانه و گلخانه پرورش داده میشود. یکی از عجایب این گیاه رشد گلها در بالای برگها میباشد و این یک معجزه فوقالعاده است، چون اگر حشرات قصد گرده افشانی داشته باشند به هیچ وجه در دام این گیاه نخواهند افتاد.
تعداد دفعات شکار این گیاه محدود است و در طول عمر خود فقط 3 یا 4 بار میتواند شکار انجام دهد، نحوه شکار هم به این صورت میباشد که برگهای صدف مانند گیاه طعمه را جذب میکند و زمانی که طعمه وارد برگ شد به سرعت برگ بسته شده و حشره داخل گیاه به دام میافتد زمانی برگها باز خواهند شد که حشره کاملا هضم شود. خیلی کم توقع بوده و در ماه 1 عدد مورچه یا پشه برایش کافی است.
این گیاه گوشتخوار دارای گونههای مختلفی میباشد و جزو بزرگترین گونههای گیاهان گوشتخوار محسوب میشود. در برخی از گونههای این گیاه ارتفاع گیاه به 60 سانتیمتر هم میرسد. این گیاه بیشتر در مردابها و لجنزارها رشد میکند و در انتهای تابستان گلبرگهای سرخ رشد خواهند کرد. برگهای گیاه که به دور ساقه و نزدیک زمین پیچیده هستند کوزههای گیاه را تشکیل میدهند، هر گیاه نهایتا 6 برگ خواهد داد که از اوایل بهار تا اواخر تابستان هر 15 روز یک برگ رشد خواهد کرد.
حشرات جذب ترشح اطراف کلاهک کوزه گیاه میشوند و به محض وارد شدن حشره به لبه کوزه کم کم بخاطر داشتن خاصیت لغزندگی، طعمه به ته کوزه رفته و دیگر نمیتواند از آن خارج شود. جالب است بدانید که لارو و 3 گونه حشره دیگر در داخل این برگها زندگی میکنند.
دروزرا یک گیاه گوشتخوار است که از لغت یونانی (Drosos) به معنی (شبنم، قطرهٔ شبنم) گرفته شده است. این گیاه زیبا از بالا شبیه به یک قطره درشت و براق است که عرض آن به 5 الی 10 سانتیمتر خواهد رسید، برگهای سرخ رنگ و دارای کرک بر روی ساقهها قرار دارند و قسمت پایین و ساقهها سبز میباشد. این گیاه در بسترهای خزه خشک شده میروید و دارای گلهای سفید رنگ میباشد.
همانند سایر گیاهان گوشتخوار، دروزرا طعمههای خود را از طریق برگها به دام میاندازد، به این شکل که تارهای متعدد سوزنی شکل بر روی برگها وجود دارند که نوک هر یک از آنها یک قطره ماده چسبناک وجود دارد که طعم آن شیرین است. همین قطرات حشرات را به خود جذب کرده و کار هر موجود کوچکی را تمام میکند. پس از اینکه گیاه از تسلیم شدن طعمه کاملا اطمینان حاصل کرد آنزیمی برای هضم و جذب حشره ترشح میکند که مدت هضم آن حدود 2 روز طول میکشد.
باترورت نامیست که به سبب دارا بودن برگهای به ظاهر چرب و کَرهای به این گیاه اختصاص دادهاند. این گیاه گوشتخوار در شکاف سنگها و صخرهها رشد میکند و دارای گلهای بسیار زیبا و ظریفی میباشد که رنگ آنها بنفش و آبی است، در کل برگهای این گیاه 3 الی 6 عدد میباشد و این برگها دارای 2 نوع غده ترشحی هستند که یک غده برآمده وظیفه جذب و چسباندن موجودات به خود را دارد و یک غده برای هضم و جذب حشرات شکار شده به کار میرود.
ترکیب این دو غده بویی ایجاد میکند که شتهها، مگسها و ششپاها را به خود جذب کرده و پس از به دام افتادن و تلاش برای خروج، غده دوم ترشح شده و موجود را در خود هضم میکند و آرام آرام برگها لوله میشوند تا هیچ راه فراری وجود نداشته باشد.
آسیاب آبی نامیست که به دلیل نحوه قرار گرفتن برگها به دور ساقه این گیاه به آن نسبت داده شده است. این گیاه ریشه ندارد و ساقههای آن روی آب شناور میباشند این گیاه برگهای خود را در سطح آب باز میکند و مثل ونوس مگسخوار زمانی که حشرهای بر روی برگها بنشیند سریع برگها جمع شده و طعمه را به دام میاندازد و سپس اولین کاری که میکند آب اضافی را به بیرون انتقال داده و شروع به هضم حشره میکند. خیلی کم از این گیاه برای مصارف خانگی استفاده میشود.
این گیاه در برکهها، مردابها و دریاچههایی با جریان آب آهسته و در کل در آبهایی با عمق کمتر از 60 سانتیمتر یافت میشود و به گیاه مثانه دار هم مشهور است، این گیاه نیز همانند گیاه آسیاب آبی بدون ریشه است و در سطح آب شناور میماند و ارتفاع شاخههای آن حدود 90 سانتیمتر میباشد. بلدرورت دارای گلهای زرد رنگی به شکل گل میمون میباشد.
همان طور که گفتیم این گیاه دارای مثانه شفاف میباشد و هرگاه حشره و یا آبزی این مثانهها را لمس کند تله باز شده و حشره مانند یک جارو برقی به داخل کشیده خواهد شد. و خیلی سریع یعنی در عرض 15 هزارم ثانیه مثانه بسته شده و طعمه به مراحل هضم نزدیک میشود. مثانهها پس از دو ساعت میتوانند مجددا اقدام به شکار کنند.
معرفی 12 گونه از گیاهان گوشتخوار
یکی دیگر از گیاهان گوشتخواری که میتوان به عنوان گیاه آپارتمانی استفاده کرد گیاه رنگین کمان است، این گیاه از گونههای بیابانی و گوشتخوار به حساب میآید ولی جالبتر این است که همین گونه نوع آبزی هم دارد.
نحوه شکار به این شکل است که این گیاه دارای ساقههای چسبنده میباشد و چون این غدهها شیرین هستند حشرات را به خود جذب کرده و غدههای روی ساقهها عمل تله را ایفا میکنند و وقتی حشره روی ساقه نشست دیگر راه فراری ندارد و در همان وضعیت ساقه شروع به هضم طعمه میکند.
گیاه ساراسنیا یا کوزهای گیاهی گوشتخوار با برگهای عجیب است که موجب شگفتی و زیبایی این گیاه شده است. رنگ زیبا، بو و ترشح شیره شربت مانند بر لبه گیاه سبب جذب حشرات و به دام افتادن آنها میشود و طعمه یک مسیر یک طرفه را در داخل کوزهی چسبناک گل به سمت مرگ طی میکند!
این گیاه در اوایل بهار شروع به گلدهی میکند ولی پس از اتمام گلدهی کوزههای آن تا اواخر پاییز باقی میمانند و کم کم شروع به پژمرده شدن میکند ولی همزمان با بهار مجدد رشد خواهد کرد. ساراسنیا یک گیاه مقاوم است و رشد سریعی نیز دارد.
بروچینیا گیاهی گوشتخوار از خانواده آناناسها میباشد که ظاهری شبیه به آکمئا دارد. این گیاه دارای یک حفره مرگبار است که درون آن آب ذخیره میکند، این آب دارای عطری خوش برای حشرات میباشد و از خود نور فرابنفش نیز بازتاب میدهد. حشرات به سمت این نور جذب میشوند و در دام میافتند. بالای این حفره بسیار لیز بوده و جای پای محکمی ندارد، بنابراین حشره به داخل آن میافتد و غرق میشود و در آخر توسط آنزیم فسفاتاز و برخی باکتریها تجزیه میشود.
از گونههای کمیاب و عجیب در بین گیاهان گوشتخوار گیاه کوزهای کالیفرنیا است، نگهداری این گیاه در خانه بسیار سخت میباشد چون اختلاف دمای شب و روز برای زندگی این گیاه نقش بسیار مهمی دارد، این گیاه در باتلاقها و با آب باران رشد میکند. قسمت بالای برگ که به رنگ قرمز و صورتی است حشره را جذب خود میکند و دو برگ نیش مانند جلوی تله با ترشح شکر و مواد معطر به جذب حشره کمک میکند.
حشره پس از جذب شدن از در ورودی تله به داخل میرود و همان طور که در تصویر پیداست شفاف بودن گیاه باعث میشود حشره آسمان را ببیند و برای فرار به سمت بالا پرواز کند. داخل تله گیاه سطوح واکسی و چسبنده و دارای کرکهای رو به جهت مخالف وجود دارد و هنگامی که حشره از فرار خسته شود و روی آنها بنشیند دیگر امیدی به زنده ماندن آن نیست! در قسمت پایین گیاه عمل هضم شروع میشود و قسمتهای نرم حشرات توسط اسیدهای آمینه و شیره معده هضم میشود و قسمتهای سخت آن دفع میشود.
شاید شکل و ظاهر این گیاه بسیار شبیه به گیاه کوزهای باشد ولی عملکرد و فیزیک آن بسیار متفاوت میباشد. در سفالوتوس کیسهها کاملا نزدیک به زمین هستند، همان طور که در عکس مشاهده میکنید یک سرپوش بر روی کوزه وجود دارد که به هیچ وجه حرکت نمیکند و تنها از نفوذ آب باران به درون آن جلوگیری میکند.
این گیاه برای شکار به این شکل عمل میکند که داخل کیسهها از ماده آبکی و سیالی که خود گیاه تولید میکند نیمه پر است و زمانی که حشره وارد آن شد توانایی خروج را نخواهد داشت و گیاه شروع به هضم طعمه میکند.
معرفی 12 گونه از گیاهان گوشتخوار
یکی از پر شایعه ترین گیاهان گوشتخوار گل بدبو است، چون در مناطق مختلف شایعاتی مبنی بر خوردن انسان به گوش خورده است البته تا کنون دیده نشده که این گیاه انسان را خورده باشد!
نام علمی این گیاه Amorphophallus Titanum است که رشد بسیار زیادی دارد و در برخی منابع نوشته شده که روزانه 10 سانتیمتر رشد میکند. زمانی که رشد آن به 2 متر و 70 سانتیمتر برسد شروع به ترشح بویی خواهد کرد که شبیه به بوی جسد میباشد و این کار باعث جذب سوسک و حیوانات مردار خوار میشود و همین کافی است تا طعمههای خود را شکار کند.