گیاه حسن یوسف (نام علمی: Coleus)، از خانواده نعنایان به حساب میآید و بومی مناطق استوایی آفریقا، آسیا، استرالیا، شرق هند، مجمعالجزایر مالایی، فیلیپین و جاوا است. این گیاه دارای 150 گونه مختلف میباشد و جزو گیاهان آپارتمانی پرطرفدار و بسیار محبوب به حساب میآید که به علت زیبایی و پرورش راحت آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. حسن یوسف از لحاظ زیبایی با رقیب شکوهمند خود یعنی گیاه کروتون برابری میکند و حتی گاهی در این زیبایی پیشی میگیرد. حسن یوسفها به دلیل زیبایی رنگ برگهایشان هم درون آپارتمان و هم بیرون در ردیف گیاهان پر ارزش و دوست داشتنی میباشند.
انواع آن در رنگهای صورتی، قرمز، ارغوانی و سبز وجود دارد و در دنیا تحت عنوان “ملکه دنباله قرمز” مشهور است. تمام حسن یوسفها به راحتی در آب ریشه دار شده و در آب خالص هم به خوبی رشد میکنند. زمانی که یک گلدان گیاه حسن یوسف را با خود به خانه یا محل کار ببرید، مطمئن باشید یک گیاه دائمی و همیشگی خواهید داشت.
تکثیر این گیاه به 3 روش انجام میشود:
این روش، یک روش بسیار سریع است. بذرها خیلی سریع و در کمتر از 2 هفته جوانه میزنند. اگر بخواهیم با این روش، گیاه را در فضای باز بکاریم حتما باید اول نشاکاری را انجام دهیم تا در زمان انتقال، گیاه بنیه قوی داشته باشد.
در این روش در اواخر تابستان، قلمههای انتهایی گیاه را که شاداب میباشد جدا کرده و در خاک غنی از خاک برگ کشت میکنیم.
زمان قلمه گیری در این روش همانند حالت قبل است، با این تفاوت که باید قلمه را ریشه دار کرد. حالا یا در آب میگذاریم و با تعویض مدام آب به ریشه زایی آن کمک میکنیم و یا قلمهها را در کمپوست گلدانی کشت میکنیم و در دما و نور مناسب قرار میدهیم. باید مراقب بود که خاک گلدان خشک نشود. بعد از 2 هفته که قلمه ریشه دار شد، آن را به گلدان دیگر و بزرگ تر با خاک معمول انتقال میدهیم.
✅ حسن یوسف در نور زیاد و سایه کم رشد نمیکند، بهترین نور، نور فیلتر شده (نوری که از پنجره و پردهای نازک عبور میکند) پنجره جنوبی میباشد ولی پنجره شمالی نیز مناسب است. غالبا برگها در نور کم و سایه، پر رنگ تر میشوند و در نور خورشید رنگها روشن تر خواهد شد. نور مستقیم باعث کم رنگ شدن برگها میشود و نور کم هم باعث زرد شدن و عدم رشد و سبز شدن برگها میشود.
✅ این گیاه به نور مستقیم آفتاب حساس است، پس در منزل باید در نقطهاى قرار داده شود که نور به طور مستقیم و شدید به آن نتابد و یا اگر در باغچه و حیاط خانه نگهدارى مىشود، میتوان آن را زیر سایه سایر درختان باغچه قرار داد تا از تابش مستقیم نور آفتاب بر حذر باشد.
✅ حسن یوسف به آب فراوان در فصل رشد که بهار و تابستان میباشد احتیاج دارد. و تقریباً در بهار و تابستان همیشه باید خاک گلدان مرطوب باشد. در زمستان و تابستان که داخل منزل تهویه خوبی ندارد از آبیاری زیاد پرهیز کنید، زیرا آبیاری بیش از حد سبب سیاه شدن ساقهها و گرفتن قارچ میشود. همیشه در آبیاری تمامی گیاهان آپارتمانی دقت لازم را داشته باشید.
✅ این گیاهان به هوای خنک نیاز دارند، بهترین دما 18 الی 25 درجه سانتیگراد میباشد، سرما باعث بروز سرمازدگی یا قارچ شده و گرمای تابستان بدون تهویه باعث سیاهی ساقه و قارچ میشود. معمولا مردم با این گل در تابستان مشکل داشته و دچار سیاهی ساقه میشوند که با کفبر کردن آب و تعویض خاک درست میشود. در زمستان هم باید حتما تهویه صورت بگیرد.
✅ بهترین خاک برای این گیاه نسبتهای مساوی ماسه شسته شده + خاک برگ + کود پوسیده دامی + خاک باغچه میباشد.
✅ به رطوبت متوسط نیاز دارد، میتوان با زیر گلدانی پر از آب رطوبت آن را تامین کرد.
✅ حسن یوسف از خاکهای سنگین بیزار است. میتوانید مخلوطی از کوکوپیت یا پرلایت به خاک اضافه کنید. ریشهها در خاک سبک خیلی راحت تر رشد میکنند و رشد گیاه به طرز شگفت انگیزی بیشتر میشود.
✅ هر 6 ماه ته گلدان را چک کنید که آیا ریشهها بیرون زده یا خیر در صورت بیرون زدن ریشه گلدان را تعویض کنید. حسن یوسف گیاهیست با رشد سریع و 60 سانتیمتر در سال
✅ شپشک آرد آلود بزرگترین دشمن حسن یوسف در آپارتمان است. البته در گلهایی که در حیاط کاشته میشوند، گاهی شتهها هم مشکل ایجاد میکنند. اگر فقط چند جای گیاهتان حالت آردی به خودش گرفت و متوجه شدید که حشرههای خیلی ریز و سمج به ساقهها و برگها چسبیدهاند، میتوانید برگها را زیر آب ولرم بشویید تا این آفتها از ساقه جدا شوند. اگر جدا نمیشوند به کمک یک گوش پاک کن که روی آن مایع ظرفشویی مالیدهاید، این حشرات را جدا کنید و سپس ساقه را با آب شستشو دهید. اگر در نهایت شپشکها با تعداد زیاد حمله و خیلی روی گیاه رشد و توسعه پیدا کردهاند، شک نکنید و خیلی سریع همه ساقهها و برگها را تا سطح خاک هرس کنید. برگها و شاخههای جدید دیگر آفت نخواهند داشت. حسنیوسف نسبت به هرس شدید، مقاوم است.
✅ اگر برگهای پایین زرد شد و به راحتی با کشیدن از ساقه جدا نشد، پس این مشکل در اثر رطوبت زیاد است و زهکش گلدان باید بررسی شود.
✅ اگر برگها خشک شدند و در حال ریزش است، به خاطر خشکی هوا و کم آبی است. باید آبیاری را تنظیم کرد.
✅ اگر برگهای مسن ریزش مییابند، ممکن است به خاطر سردی هوا باشد.
✅ اگر در نور مستقیم آفتاب غبار پاشی شود، روی برگها لکههای سوخته ایجاد میشود.
✅ اگر نور کم باشد و از کود ازت استفاده شود، برگها کم رنگ میشود.